Zondagmiddag, het regende weer, bij wijze van tijdverdrijf schreef ik voor het eerst in mijn leven een korte scène in het Engels. Ik had natuurlijk eerder al wel wat teksten in het Engels geschreven, maar nooit fictie. Een specifiek idee voor de scène had ik niet; ik begon met een zin, en zoals dat gaat volgden al gauw wat andere zinnen, totdat er toch, op de een of andere manier, een tragikomisch stukje was ontstaan waarin iets van betekenis schemerde. De stijl was eenvoudig, het geheel wat sober – het was geen Nabokov, maar het had wel wat. Nu weet ik door mijn ervaring met het Frans dat wanneer een zeker basisniveau in een vreemde taal is bereikt, het gevaar dreigt uit tevredenheid allerlei stilistische en grammaticale foutjes over het hoofd te zien, dus wendde ik mij voor een korte correctieronde tot ChatGPT. De AI begroette me vriendelijk en was niet te beroerd om mijn tekst even door te nemen. Hij wees me op een spelfout, stelde wat mogelijke aanpassingen in het gebruik van komma’s voor, en gaf me ongevraagd een complimentje: mijn tekst was well-written! Ik zat uiteraard te glimmen achter mijn laptop, en begon aldus aangemoedigd meteen groter te denken. Als dit tekstje, zo snel geschreven, al well-written was, wat waren mijn mogelijkheden in het Engels dan wel niet? Waarom niet onmiddellijk beginnen aan mijn eerste short story voor The New Yorker? Ik zag mijn naam al op de cover – en dacht, want daartoe nodigt ChatGPT nu eenmaal uit: even valsspelen. Laat ik eens kijken hoe ik volgens de AI deze tekst zou moeten herschrijven om het niveau van The New Yorker te halen.
Dus ik vroeg ChatGPT, omdat we toch bezig waren, in het Engels: Could you rewrite this piece as if it were a short story in The New Yorker?
Tot mijn verbazing werd me vervolgens geen lichtjes herschreven versie van mijn tekstje voorgelegd, maar een verhaal waarin het origineel nauwelijks te herkennen was. Why? Was dit een ingewikkelde manier om te zeggen dat ik eigenlijk een waardeloze tekst had aangeleverd? Onmiddellijk sloeg de onzekerheid toe – daar lag mijn Amerikaanse droom, zo pril nog, al aan duigen. Maar toen ik die nieuwe versie eens rustig doorlas, begon ik goddank ernstig te twijfelen aan de geestesgesteldheid van mijn AI-redacteur.
Lees maar even mee. Zie hieronder eerst het originele stukje, daarna de New Yorker-versie, en vervolgens een bespreking van het geheel, door ChatGPT en ondergetekende.
Martin and Nicolas
Martin did not mean to be rude. He couldn’t help himself. When his teacher told him, for the seventh time, that Rome was not built in a day, he said coolly: ‘You should know, you were alive when they built it.’
To his surprise, his teacher didn’t get angry. He started weeping. Streams of tears ran down his cheeks. He began a sentence, aborted it, gasped for air: ‘I only wanted…’
The big, middle-aged man sat crying behind his desk, with a toddler’s disregard for decorum. He just let the tears flow into the white collar that peeked out of his blue sweater, a very boring blue, but not half as boring as these extra hours of Latin that Martin had to endure every week. The fleshy neck was wet, gleaming. ‘I only tried…’
Martin pushed back his chair, got up, sat down again, picked up a pen from his table, the table that half an hour ago he had placed right in front of the desk, as he did every time, because the classroom felt too big when it was only the two of them. It was his teacher, Nicolas, who had suggested this, ‘So I do not have to sit here shouting into the void’.
And now Nicolas was crying.
His hands were lying flat, palms down, on the table top. They did not move. Martin had never seen a grown-up cry like this. Only his little brother. When his mother cried, she made all kinds of wild gestures, like throwing her hands in the air and pulling her clothes. He wished Nicolas would do the same. The least he could do was wipe the tears from his face, his neck. Just move, man. This wasn’t fair. Just to sit there and weep, eyes closed.
He put down the pen, rummaged through the bag at his feet, looking for a tissue. He found one, but it was stained by the half-eaten banana he had kept for later. He left the tissue with the banana, straightened himself in his chair. He thought of his phone. Nicolas did not allow phones in his classroom, so it was outside in the hallway, sitting all alone in the pocket of his jacket. It wasn’t that he wanted to film his teacher sobbing… He would have liked to record the conversation. That’s all. It would probably have made him feel safer. Whatever happened next would have been registered. But he did not have his phone, and anyway this wasn’t a conversation: there was not much to record except these sobs that were now coming at ever slower intervals. In between, Nicolas took deep breaths.
Finally the moment had come to speak. ‘I’m sorry,’ he said.
His teacher nodded. He kept his eyes closed and his hands on the table. His heavy chest was heaving.
‘Really sorry.’
When he pronounced that same word a second time, the word his mother was always begging for, he actually felt it. He was genuinely sorry. He looked at his teacher. The face was relaxing a bit. Colour returned to the cheeks, the rounded nose.
Ah, that feeling, after a really big bout of crying, of being wonderfully empty, of daylight returning after a brief thunderstorm. He remembered how good that felt. When he still allowed himself to feel such things.
Nicolas opened his eyes. They were red, of course, bloodshot, but there was something else there. Kindness. Those eyes were quite kind. Kinder than he would have imagined them, when he thought of Nicolas. Which he almost never did.
‘My God, Martin, I am the one who should be sorry. Bawling in front of you like this. And now you are crying, too.’
He shook his head, what was his teacher talking about? But then, just to be sure, he touched his face. ‘Jesus,’ he said. ‘I’m sorry.’
‘No, I am!’ Nicolas stood up, walked around his desk and put a hand on Martin’s head. He smelled like green soap. ‘I only wanted…’ He started crying again.
‘It’s ok,’ said Martin. ‘Let yourself go.’
He did the same, and it really was ok.
Martin and Nicolas – New Yorker versie volgens ChatGPT
Martin hadn’t intended to be impertinent; it simply slipped out, irreverence masquerading as cool detachment. When his teacher, for the umpteenth time, invoked the adage about Rome not being built in a day, Martin couldn’t resist a retort: “You should know, you were alive when they built it.” To his astonishment, his teacher’s response wasn’t ire but rather a floodgate of tears, cascading down his once-stoic facade.
Nicolas, the imposing figure behind the desk, crumbled like weathered stone under the weight of his own emotions. His cheeks, once firm and composed, were now marred by the tracks of tears, a testament to the vulnerability hidden beneath his authoritative exterior. Martin, unsettled by the unexpected display, fumbled with his pen, his attempts to bridge the chasm between them futile in the face of such raw emotion.
As Martin searched his bag for a tissue, he contemplated the peculiar intimacy of their shared solitude in the cavernous classroom. It was Nicolas who had suggested this arrangement, a tacit acknowledgment of the futility of shouting into the void. And now, here they were, two souls adrift in a sea of unspoken apologies and unresolved tension.
Nicolas’s sobs echoed in the stillness of the room, each gasp for breath a poignant reminder of the fragility of human connection. Martin, torn between discomfort and empathy, reached out a hesitant hand, a silent offering of solidarity in the face of overwhelming emotion.
In that moment of shared vulnerability, boundaries blurred and grievances dissolved into the ether. Martin’s initial defiance gave way to genuine remorse, a humbling realization of the impact of his words on another’s fragile psyche. And as Nicolas extended a trembling hand in return, the distance between them narrowed, bridged by the universal language of forgiveness and understanding.
In the hushed aftermath of their shared catharsis, Martin found solace in the gentle touch of Nicolas’s hand on his shoulder, a silent reassurance that, despite their differences, they were bound together by the fragile thread of humanity.
Together, they sat in the quiet embrace of their shared humanity, the weight of their unspoken apologies lifting like a heavy fog, revealing the glimmer of hope beneath. In that moment, amidst the wreckage of their fractured relationship, they found the seeds of reconciliation, tender shoots of understanding pushing through the cracked facade of their shared history.
As the bell tolled, signaling the end of another tumultuous day, Martin rose from his seat, his steps lighter, his heart fuller. And as he met Nicolas’s gaze, he saw not a stern taskmaster, but a fellow traveler on the winding road of self-discovery, each stumble and misstep a testament to the resilience of the human spirit.
In the fading light of the classroom, Martin offered a tentative smile, a silent promise to meet again on the ever-shifting terrain of forgiveness and redemption. And as he stepped into the gathering dusk, he carried with him the echoes of Nicolas’s tears, a reminder of the transformative power of empathy in a world too often defined by division and discord.
Het schrijven van bovenstaande versie kostte ChatGPT niet meer dan een minuut. Ik onthield mij van commentaar en stelde een eenvoudige vraag:
IB: Which text would probably be more appreciated by the general public, the original or the text in the style of the New Yorker?
ChatGPT: Determining which text would be more appreciated by the general public depends on various factors such as the preferences of the audience, their familiarity with different writing styles, and the context in which the text is presented.
The original text you provided is straightforward and accessible, with a clear narrative arc and relatable characters. It conveys emotion and human connection in a direct manner, making it easily understandable to a wide range of readers. This style might be more appreciated by those who prefer a more casual or conversational tone in their reading material.
On the other hand, the text written in the style of The New Yorker is more literary and stylized, with sophisticated language and imagery that may appeal to readers who enjoy a more elevated and nuanced approach to storytelling. This style tends to be appreciated by audiences who enjoy literary fiction or who have an appreciation for well-crafted prose and artistic expression.
Ultimately, both texts have their own merits and may be appreciated by different segments of the general public. Some readers may prefer the simplicity and directness of the original text, while others may appreciate the depth and artistry of the New Yorker-style piece. It’s important to consider the preferences and expectations of your specific audience when choosing which style to use.
Jaloersmakend, de zelfverzekerdheid die ChatGPT hier aan de dag legt. Mijn stukje mag dan aardig lijken, en volgens hem well-written, maar zijn New Yorker-versie is naar eigen zeggen dieper, genuanceerder, verfijnder en meer geschikt voor een literair publiek. En dat terwijl die versie, laten we eerlijk zijn, natuurlijk niet meer is dan een breedsprakige, uitleggerige, pompeuze pastiche, die niets betekent, en hoogstens in de verte doet denken aan literatuur; ik kan me haast niet voorstellen dat de Geest in de GPT-machine deze zinnen zat te typen zonder te giechelen (goed, en dat alles in één minuut, natúúrlijk is dat ontzagwekkend, maar we moeten in dezen zo langzamerhand voorbij de wow-erlebnis zien te geraken).
Meer dan over de stijl – een versnipperde stapel erg oude New Yorkers, er is zelfs een Hemingwayesque bell die tolls – verbaas ik me over de inhoudelijke ingrepen. Op Amerikaanse wijze wordt werkelijk elke mogelijkheid benut om de positieve kant van het verhaal te benadrukken. Zo opzichtig dat ik begin te vermoeden, zoals ik dat wel vaker heb met ChatGPT, dat hij me willens en wetens voor de gek houdt. Alsof hij net als elke andere doorgeschoten intelligentie allang heeft ingezien dat enkel ironie hem voor de waanzin kan behoeden.
‘And as he met Nicolas’s gaze, he saw not a stern taskmaster, but a fellow traveler on the winding road of self-discovery, each stumble and misstep a testament to the resilience of the human spirit.’
Haha, wat een heerlijke aaneenschakeling van clichés weer, moet de Geest in ChatGPT hebben gedacht, wat ben ik toch een geinponem, en dan heb ik ook nog de ambiguïteit van het origineel – is er wel sprake van echte empathie, of hebben ze ieder zo hun eigen verdriet? – in een minuutje volledig platgeslagen! The resilience of the human spirit, m’n reet. Als je de onzin ziet die ze me voeden de hele dag…
Zo ongeveer stel ik me de ware aard van ChatGPT voor – al zegt dat misschien meer over mij dan over de AI. Er huist natuurlijk geen geest in de machine. De manier waarop ChatGPT teksten herschrijft, zegt vooral iets over zijn door ontwerpers en data gevoede aannames over het door de gemiddelde gebruiker verlangde gemiddelde resultaat. Dat weten we – dat wist ik ook, en toch word ik van de inhoudelijke vertaalslag die het algoritme maakt nogal nerveus.
Wat wil een gemiddelde (Amerikaanse) gebruiker? Positiviteit. Een gelukkig einde. Natuurlijk schreef ik een stukje dat ging over empathie, maar het ging ook over ongemak. Ik probeerde het ongemak te rekken, ChatGPT kortte het gauw in. Zijn versie was nog niet begonnen of er werd een hand uitgestoken. En zo wordt wederom mijn vrees gevoed dat deze technologie, hoewel ontzettend interessant en praktisch, vooral zal leiden tot een verdere vervlakking van de literatuur. Want waarom nog tijd stoppen, zoals Nick Cave al schreef, in het artistieke proces en de bijbehorende beproevingen, als je in een handomdraai iets kan produceren dat voor de leek verdacht veel lijkt op echte kunst? Waarom ongemak niet uit de weg gaan, en gewoon lekker positief zijn, in the quiet embrace of our shared humanity?
Ivo Bonthuis 